Đầy bụng khó tiêu là chứng rối loạn tiêu hóa xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể xuất phát từ thói quen ăn uống nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý tiêu hóa. Hãy cùng theo dõi những chia sẻ dưới đây từ bác sĩ Tiêu hóa của CT Bệnh viện Quốc tế Vĩnh Phúc để hiểu rõ hơn về chứng đầy bụng khó tiêu.
Nội dung chính
1. Đầy bụng khó tiêu là triệu chứng như thế nào?
Đầy bụng khó tiêu là tình trạng bụng bị căng tức, khó chịu sau khi ăn. Đây là triệu chứng tiêu hóa phổ biến, hầu như ai cũng từng gặp phải trong sinh hoạt hằng ngày.
Đầy bụng khó tiêu là tình trạng bụng bị căng tức, khó chịu sau khi ăn
Nguyên nhân gây đầy bụng khó tiêu có thể do cách ăn uống hoặc chất lượng thực phẩm không đảm bảo, tình trạng này có thể được cải thiện trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Tuy nhiên, đây cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý tiêu hóa như: viêm loét dạ dày, hẹp môn vị dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng ruột kích thích…
Do vậy, nếu thường xuyên bị đầy bụng khó tiêu, thì bạn nên đi khám với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân gây đầy bụng khó tiêu do đâu?
2.1. Đầy bụng khó tiêu do sinh lý
Đầy bụng khó tiêu do sinh lý là nguyên nhân phổ biến và dễ xảy ra nhất. Cụ thể:
2.1.1. Chế độ ăn thiếu khoa học gây đầy bụng khó tiêu
Khi chúng ta ăn quá nhiều thực phẩm khó tiêu, dễ sinh hơi sẽ gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu. Có thể kể đến một số thực phẩm gây chướng bụng, đầy hơi, ăn không tiêu như: thực phẩm giàu tinh bột, nhiều chất xơ, món ăn xào rán nhiều dầu mỡ, rượu bia, thuốc lá, đồ uống có gas, cồn; thực phẩm tái, sống, hải sản…
Đồ chiên rán có thể gây đầy hơi khó tiêu nếu bạn tiêu thụ quá nhiều
Đặc biệt, những đồ ăn trên còn chứa nhiều kí sinh trùng, vi khuẩn… dễ gây tiêu chảy, đầy bụng, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.
2.1.2. Thói quen ăn uống không đúng cách
Ăn quá nhanh, nhai không kỹ, ăn không đúng bữa, đúng giờ, vừa ăn xong đã đi nằm ngay hoặc làm việc nặng sẽ ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của cơ thể. Ngoài ra, thói quen vừa ăn vừa xem phim, cười, nói chuyện trong lúc ăn sẽ khiến chúng ta nuốt phải nhiều không khí, dẫn tới tình trạng đầy bụng khó tiêu.
2.1.3. Rối loạn tiêu hóa
Thời gian tiêu hóa thức ăn ở dạ dày và hấp thu ở ruột non thông thường kéo dài từ 3 – 5 giờ. Nhưng vì lí do nào đó nào đó mà hoạt động của dạ dày kém hiệu quả, quá thời gian trên mà thức ăn vẫn chưa được tiêu hóa hết sẽ sinh ra tình trạng chướng bụng; thậm chí nguy cơ tiêu chảy.
2.1.4. Tâm lý căng thẳng, stress
Tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, mất ngủ… có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa. Từ đó, ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây đầy bụng khó tiêu, ợ hơi…
Tâm lý căng thẳng, áp lực công việc có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa
Đặc biệt, khi stress kéo dài mà người bệnh sử dụng chất kích thích, thuốc an thần sẽ rơi vào tình trạng “bệnh chồng bệnh”, rối loạn tiêu hóa ngày một nặng thêm.
2.1.5. Do tác dụng phụ của thuốc
Tác dụng phụ của một số loại thuốc như: Kháng sinh, giảm đau kháng viêm, tiểu đường, huyết áp, thuốc tránh thai… có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến các rối loạn tiêu hóa như: đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.
2.2. Đầy bụng khó tiêu do nguyên nhân bệnh lý
Tình trạng đầy bụng khó tiêu do bệnh lý kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể của người bệnh, làm suy giảm chức năng của hệ tiêu hóa. Dưới đây là những nguyên nhân bệnh lý gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu:
– Viêm loét dạ dày tá tràng: Là tình trạng lớp niêm mạc ở thành dạ dày bị viêm, hoặc loét đến lớp cơ. Bệnh gây ra các cơn đau thắt ở vùng thượng vị. Nếu người bệnh tiêu thụ thức ăn khó tiêu hóa, đồ cay nóng sẽ khiến dạ dày dễ bị kích ứng, gây đầy hơi khó tiêu.
Viêm loét dạ dày tá tràng là một trong những bệnh lý gây ra tình trạng đầy bụng khó tiêu
– Trào ngược dạ dày thực quản: Là tình trạng dịch acid và thức ăn từ dạ dày bị đẩy trào ngược lên thực quản, khiến người bệnh bị đau rát vùng ngực, ợ chua, ợ nóng, đắng miệng, hôi miệng. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như đầy bụng, khó tiêu và táo bón.
– Hẹp môn vị dạ dày: Là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng, gây cản trở việc di chuyển của thức ăn và dịch vị xuống tá tràng, tác động xấu đến hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu của cơ thể.
– Hội chứng ruột kích thích: Đây là bệnh lý rối loạn tiêu hóa thường gặp, với triệu chứng điển hình là đầy bụng khó tiêu. Hiện tại, nguyên nhân của hội chứng ruột kích thích vẫn chưa được xác định chính xác. Khi các triệu chứng trên xuất hiện và không có dấu hiệu thuyên giảm thì người bệnh cần thăm khám sớm.
– Bệnh Celiac: Hay còn gọi là bệnh không dung nạp gluten. Khi người bệnh ăn những thực phẩm chứa gluten như: lúa mạch, yến mạch, lúa mì, ngũ cốc… có thể dẫn đến tình trạng viêm và bất sản niêm mạc ruột non, gây ra những triệu chứng như: đau bụng, đầy hơi khó tiêu, nôn mửa, suy giảm sức đề kháng, đau nhức xương khớp.
3. Triệu chứng đầy bụng khó tiêu
Triệu chứng rõ ràng nhất của đầy bụng khó tiêu là cảm giác căng tức bụng đi kèm với cơn đau âm ỉ. Một số triệu chứng nhận biết khác bao gồm:
– Đau vùng thượng vị
– Nóng rát thượng vị
– Căng tức bụng, chướng bụng
– Nhanh no hoặc chán ăn
Ợ chua nóng cổ có thể xuất hiện cùng triệu chứng đầy bụng khó tiêu
– Ợ nóng, ợ chua
– Nôn trớ
– Buồn nôn và nôn
– Trào ngược acid dạ dày
Thông thường, triệu chứng đầy bụng khó tiêu sẽ kéo dài khoảng vài phút đến vài giờ sau khi ăn. Tùy tình trạng sức khỏe và nguyên nhân mà triệu chứng có thể kéo dài vài giờ đến vài ngày sau đó.
4. Cách chữa đầy bụng khó tiêu
Đầy bụng khó tiêu sinh lý thường tự khỏi sau vài ngày. Việc thay đổi chế độ dinh dưỡng sẽ giúp thúc đẩy quá trình hồi phục, ổn định hệ tiêu hóa cũng như hạn chế khả năng tái phát. Tuy nhiên, nếu do nguyên nhân bệnh lý thì người bệnh cần được thăm khám sớm để chẩn đoán và điều trị.
4.1. Điều trị nội khoa
Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thuốc, giúp làm giảm khí tụ bên trong cơ thể, giải quyết tình trạng căng tức bụng cho người bệnh. Những loại thuốc thường được dùng để điều trị đầy bụng khó tiêu (cần tuân theo chỉ định về liều lượng và thời gian dùng của bác sĩ):
– Thuốc chứa Alpha-galactosidase: Chứa các thành phần hỗ trợ phân hủy đường tự nhiên trong thực phẩm nhanh hơn, nên sử dụng trước khi ăn để giảm chứng đầy bụng khó tiêu.
– Thuốc chứa Simethicone: Có tác dụng hỗ trợ, giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và giảm các triệu chứng chướng bụng, đầy hơi.
– Thuốc chứa Lactose: Hỗ trợ phân hủy đường lactose trong các loại thực phẩm, phù hợp với người bị đầy bụng khó tiêu do không dung nạp lactose.
4.2. Mẹo trị đầy bụng khó tiêu tại nhà
Người bệnh đầy bụng khó tiêu do sinh lý có thể áp dụng những phương pháp sau đây để làm giảm triệu chứng, bao gồm:
4.2.1.Chườm ấm vùng bụng
Nếu chứng đầy bụng khó tiêu là do ăn thực phẩm khó tiêu hóa hoặc do bệnh dạ dày, bạn có thể chườm bằng khăn ấm hoặc túi chườm ấm lên vùng bụng trên rốn, xoa nhẹ để cảm thấy thoải mái hơn.
Phương pháp chườm ấm có thể mang lại hiệu quả tức thì, giúp xoa dịu tình trạng đầy bụng khó tiêu
Phương pháp này cũng giúp bạn giảm nhẹ tình trạng táo bón, đau bụng đi kèm đầy bụng khó tiêu. Lưu ý không nên để nước nóng tiếp xúc trực tiếp với da gây bỏng.
4.2.2.Kê cao gối khi nằm
Sau khi ăn, bạn không nên đi nằm luôn hay vận động ngay mà cần nghỉ ngơi. Nếu chứng đầy bụng khó tiêu kéo dài do trào ngược dạ dày thực quản, bạn nên kê gối cao khi nằm ngủ. Khi đó, cổ họng được nâng cao hơn khiến acid dạ dày không bị trào ngược lên thực quản.
4.2.4. Vận động nhẹ nhàng
Sau khi ăn hoặc khi đang bị đầy bụng khó tiêu, bạn nên vận động nhẹ nhàng để đường ruột co bóp, tiêu hóa thức ăn tốt hơn và đồng thời giúp khí trong dạ dày thoát ra ngoài dễ dàng. Bạn có thể đi bộ, tập yoga hoặc tập thể dục nhẹ nhàng, tránh vận động mạnh ngay sau khi ăn.
Người bệnh có thể kết hợp các phương pháp này với điều trị nội khoa, giúp quá trình điều trị bệnh diễn ra hiệu quả, đồng thời phòng ngừa được khả năng tái phát bệnh.
4.2.5. Thói quen ăn uống cải thiện chứng đầy bụng khó tiêu
Với những người thường xuyên bị đầy bụng khó tiêu cần chú ý đến chế độ ăn uống lành mạnh. Theo các nhà khoa học thì chế độ ăn BRAT, bao gồm các thực phẩm thanh đạm, dễ tiêu hóa rất phù hợp với những người bị đầy bụng khó tiêu hoặc mắc bệnh về đường tiêu hóa.
Bánh mì là loại thực phẩm rất tốt cho bệnh nhân bị bệnh dạ dày
Bạn có thể tham khảo các món như: bánh mì nướng, cơm, chuối, bột yến mạch, trà thảo dược, khoai tây luộc,… với lượng vừa đủ. Ngoài ra, bạn cần bổ sung chất xơ hàng ngày, ưu tiên chất xơ từ rau củ quả tươi, yến mạch,… giúp tăng lợi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Ngoài ra, bổ sung men vi sinh cũng là cách giúp bạn cải thiện chứng đầy bụng khó tiêu, hỗ trợ dạ dày hoạt động hiệu quả hơn.
5. Đầy hơi chướng bụng khi nào nên gặp bác sĩ?
Đầy bụng khó tiêu do sinh lý có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh đã thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà nhưng tình trạng không thuyên giảm, thì có khả năng đây là triệu chứng của một bệnh lý tiêu hóa khác. Lúc này, người bệnh cần nhanh chóng thăm khám tại chuyên khoa uy tín để được chẩn đoán bệnh chính xác và có hướng điều trị kịp thời.
Ngoài ra, nếu tình trạng đầy bụng khó tiêu đi kèm với cơn đau cường độ cao thì người bệnh cũng cần đi khám ngay lập tức để ngăn chặn bệnh biến chuyển nặng hơn.
6. Cách phòng ngừa chứng đầy bụng khó tiêu
Không có cách phòng ngừa đầy bụng khó tiêu hoàn toàn, nhưng để hạn chế gặp phải tình trạng này thì bạn cần chăm sóc hệ tiêu hóa khỏe mạnh bằng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh kết hợp thói quen ăn uống khoa học.
– Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ chất; hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều gia vị chua, cay, nóng dễ kích thích dạ dày.
– Ăn uống chậm rãi, nhai kỹ, hạn chế nói chuyện, xem điện thoại, tivi khi ăn.
– Tăng cường lượng chất xơ trong mỗi bữa ăn.
Uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ quá trình vận chuyển thức ăn xuống dạ dày cũng như tiêu hóa
– Uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ quá trình vận chuyển thức ăn xuống dạ dày cũng như tiêu hóa.
– Không hút thuốc lá, uống rượu bia, chất kích thích.
– Không ăn thực phẩm có thành phần mà cơ thể dị ứng.
Với những thông tin trên, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về tình trạng đầy bụng khó tiêu. Để biết chính xác nguyên nhân gây ra triệu chứng trên, bạn cần thăm khám sớm tại các đơn vị y tế uy tín. Từ đó, có phương pháp điều trị hiệu quả, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Để được giải đáp các thắc mắc khác liên quan đến đầy bụng khó tiêu và đặt lịch khám cùng chuyên gia tiêu hóa Trung ương đến từ Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 103 tại CT Bệnh viện Quốc tế Vĩnh Phúc, khách hàng vui lòng liên hệ Hotline: 0969.566.115.
CT Bệnh viện Quốc tế Vĩnh Phúc
122 Nguyễn Tất Thành, Phường Liên Bảo, Thành phố Vĩnh Yên, Tỉnh Vĩnh Phúc
Website: https://benhvienvinhphuc.com/
